Tristör kontrollü seri kompanzatör reaktans değeri kontrol edilebilen tipik seri bir FACTS aygıtıdır. TCSC’nin yapısında kapıdan kesimli tristör yoktur.
Bu aygıt AC sistemlerde iletim hattına seri bağlanarak hattın empedansını kompanze eder. Bu şekilde tüm sistemin bara admitans yapısı değiştirilebilir. TCSC (Thyristor Controlled Series Compensator) hattaki güç transfer kapasitesini arttırırken reaktif güç kayıplarını azaltır. Geçici kararlılığı düzeltmek için hat reaktansını düşürür, hattaki gerilim regülasyonunda ve sistem kararlılığında gelişme sağlar [32].
Şekil 3.2’den görüleceği gibi TCSC, sabit bir kapasite, her iki alternansta iletim sağlayabilen zıt yönlü ve paralel bağlı iki tristör valfi ile tristör valfine seri bağlı reaktörden oluşmaktadır. Tristör valfi ve reaktörden oluşan bölüm ise tristör kontrollü reaktör (TCR) olarak adlandırılmaktadır.
TCSC aygıtı 4 modda çalışabilir [33]:
- Bloklama mod
- By-Pass mod
- Kapasitif boost mod
- Endüktif boost mod
TCSC sabit kapasite reaktansına göre, reaktöre ait etkin reaktans değerini uygun şeklide ayarlar ve böylece eşdeğer reaktansın esnek bir şekilde ayarlanmasını sağlar. Reaktörün etkin reaktans değerini istenen değere getirmek için reaktöre seri bağlı tristörlerin tetikleme açılarını uygun şekilde ayarlayıp, reaktör uçlarındaki gerilim ve reaktörden geçen akım kontrol edilir. TCSC’yi olası aşırı gerilimlerden korumak için TCR’ye şönt olarak bir varistör bağlanabilir. Varistör genellikle metal oksitten yapılan doğrusal olmayan bir dirençtir. Nominal çalışma durumunda ideal olarak sonsuz dirence sahiptir. Aşırı gerilim durumunda varistör direnç değeri hızlı bir şekilde düşer ve TCSC (Thyristor Controlled Series Compensator - Tristör Kontrollü Seri Kapasitör ) aşırı gerilimden korunmuş olur [34].
NOT: Bu paylaşım Ali Osman Gökcan'ın "Reaktif güç kompanzasyonu eğitimi için sanal bir laboratuvarın oluşturulması" isimli yüksek lisans tezinden alınmıştır. Yapılan çalışmada FACTS (Flexible Alternating Current Transmission Systems, Esnek Alternatif Akım İletim Sistemleri) olarak adlandırılan aygıtların geleneksel kompanzasyon sistemlerine göre çok daha esnek ve kontrol edilebilir olması anlatılmaktadır. Ayrıca FACTS aygıtlarının öğreniminde kullanılabilecek Matlab Simulink ve Matlab GUI tabanlı bir sanal laboratuvar oluşturulmuştur.
TEZİN TAMAMINA ULAŞMAK İÇİN TIKLAYINIZ
